Jel Akü Aşırı Şarj Olursa Ne Olur?

Jel aküler, özel bir jelleştirilmiş elektrolit yapısına sahip oldukları için, doğru şekilde şarj edilmezlerse aşırı şarj durumları ciddi zararlara yol açabilir. Jel akülerin aşırı şarj olması, aşağıdaki olumsuz etkilere yol açabilir:

1. Isınma ve Termal Bozulma

Aşırı şarj, jel akülerin ısınmasına neden olabilir. Bu ısınma, aküdeki elektrolit maddesinin jel formunda bozulmasına, daha fazla ısınma ve potansiyel olarak aküdeki yapıların hasar görmesine yol açar. Isınma nedeniyle:

• Akü şişebilir.
• Aküdeki kimyasal reaksiyonlar hızlanır ve iç bileşenler zarar görebilir.
• Aşırı ısınma, akü ömrünü önemli ölçüde kısaltır.

2. Gaz Çıkışı ve Şişme

Jel akülerde gaz çıkışı genellikle beklenmez, çünkü elektrolit jel formundadır. Ancak, aşırı şarj durumunda su buharlaşabilir ve gaz oluşumu başlayabilir. Bu durum, akünün şişmesine ve sızdırmazlık sisteminin zarar görmesine yol açar.

• Gaz birikimi, aküdeki basıncı artırarak akünün yapısını bozabilir.
• Uzun süreli aşırı şarj, aküde kalıcı deformasyonlar oluşturabilir ve akünün tamamen kullanılamaz hale gelmesine neden olabilir.

3. Elektrolit Kaybı ve Kuruma

Jel akülerdeki elektrolit, jel formunda bulunur ve genellikle gazlaşma durumunda ciddi bir kayba uğramaz. Ancak aşırı şarj sonucu, su buharlaşması meydana gelir, bu da elektrolitin etkisini azaltabilir ve aküde kuruma meydana getirebilir.

• Kuruyan elektrolit, akü kapasitesinin ciddi şekilde düşmesine yol açar.
• Bu durum, akünün performansını azaltır ve daha fazla derin deşarj ile kullanımda verimsizlik oluşturur.

4. Kimyasal Hasar ve Hızlı Değişim

Aşırı şarj, akü içindeki kimyasal bileşenlerin bozulmasına neden olabilir. Bu, aküdeki plakaların zamanla hasar görmesine yol açar.

• Korozyon meydana gelebilir ve bu da aküdeki elektriksel iletkenliğin azalmasına neden olur.
• Akü, zamanla yetersiz şarj tutma ve düşük enerji depolama kapasitesine sahip olabilir.

5. Akü Ömrünün Kısalması

Aşırı şarj edilen bir jel akü, normalde 5-10 yıl arasında olan kullanım ömrünü çok daha kısa bir süre içinde 2-3 yıl gibi bir sürede sona erdirebilir. Şarj işlemi sırasında aşırı ısınma ve elektrolit kaybı, akünün daha hızlı yaşlanmasına ve verimsizleşmesine yol açar.

6. Yangın Riski

Aşırı şarj, nadir olmakla birlikte akü patlaması ve yangın riski oluşturabilir. Aküde meydana gelen kimyasal reaksiyonlar ve ısınma, uygun havalandırma veya doğru şarj kontrolü olmadığı durumlarda yangın tehlikesi oluşturabilir.

Aşırı Şarjın Önlenmesi İçin Alınabilecek Önlemler

• Doğru Şarj Cihazı Kullanımı: Jel aküler için tasarlanmış MPPT veya PWM şarj cihazları kullanarak aşırı şarjdan kaçınılabilir.
• Şarj Voltajı Takibi: Şarj voltajı, 14.4V ile 14.8V arasında tutulmalıdır. Voltajın bu aralığın dışına çıkması, aşırı şarjı tetikleyebilir.
• Sıcaklık Takibi: Akülerin şarj sırasında sıcaklıkları izlenmeli ve aşırı ısınma durumlarında şarj cihazı devre dışı bırakılmalıdır. Modern şarj cihazlarında sıcaklık kompanzasyonu özelliği bulunur, bu sayede aşırı ısınma önlenir.
• Şarj Süresi: Jel akülerin tam olarak şarj edilmesi için uzun süreli şarj gereksinimi vardır, ancak bu süreyi aşmamak önemlidir. Şarj cihazlarının otomatik kapanma özelliği kullanılarak aşırı şarj önlenebilir.

Özetle: Jel akü aşırı şarj olduğunda ısınma, gaz birikimi, elektrolit kaybı, kimyasal hasar ve hızla kısalan ömür gibi olumsuz durumlar ortaya çıkar. Bu yüzden doğru şarj cihazları ve voltaj kontrolü ile aşırı şarjdan kaçınılmalıdır.